Türkiye'nin Maarif Davası sözde modern eğitim sistemi süreci Kur'an'dan alan Anadolu insanının ruhunun temelini oluşturan Türk mektebi tezli bir eleştiridir. Millet bünyesinde inkılâplar mektepte başlar ve onun milletinin, kendine özel olan mektebi vardır. Millî mektep, ahlak ve örfler ile, metodları ve müfredat ile, terbiye kuralları ve psikolojik temeller ile, hattâ evin yapı tarzıyla kendini başka milletlerinkinden ayrılıklardan. Bizde vaktiyle medrese milli mektepti. Lâkin milletin ruhu ve içtimaî inkişafını takip edememiş ve cihanın fikri ve irfan hayatıyla bağları korunmuş, olduğu yerde yıkılmış, yıkılmıştı.
Öbür genel anlamda, Batı'da tekâmül eden insan düşüncesinin seyrini biz kendi âlemimizde devam ettiremediğimizden, açılan yeni mektep, hakikat aşkının mâbedi olmadı. Parça parça bilme hevesi, evrensel ve ilahî hakikati aşkın yerini tutamazdı. Hakk'a götüren yola diye kendini hakikata adamak, gerçek mektebin iletmektedir. Hakikat aşkına sahip insanlar, cemiyetin içinde çoğalmadıkça, hakikat aşkı cemiyet içinde en yüksek ve muhterem yeri tutmadıkça ve hakikatin ihtirası cemaat içerisinde bir umumî cereyan, büyük bir hareket haline gelmedikçe, millî mektep gerçekten var olmayacak.
